In ons gedrag laten wij ons leiden door kansen en bedreigingen. Niet uitsluitend, maar wel heel vaak. Vooral als het gaat om iets dat nabij is. Vandaag, morgen, deze maand, dit jaar. Een super koopje scoren via One
DayOnly. Je fiets op slot en aan de ketting tegen de gelegenheidsdief. Vandaag een anti-corona vaccinatie halen en niet nog een week wachten. De schaatsen slijpen en in het vet, klaar voor de winter van 2022.
Maar liggen die kansen en bedreigingen ver in de toekomst dan brengen die ons veel minder in beweging. Voor een aantal zaken hebben wij, als maatschappij, dat wel geregeld: pensioen, codicil, isolatiesubsidie, studiefinanciering enz. En specifiek in Nederland, dankzij de permanente dreiging van het water: de Delta-hoogte van dijken en duinen, bestand tegen een stormvloed die ééns in de 4000 jaar kan voorkomen (inmiddels vervangen door subtielere criteria uit de Wet op de Waterkering). Als dat geen lange termijn denken is!
Politici en de lange termijn: het mij/wij dilemma
Het reconciliëren van Korte- en Lange termijn proposities is een niet te negeren uitdaging van de politiek. En daar ligt een probleem, want aandacht voor bedreigingen (en kansen) ver in de toekomst moet een plaats veroveren op de agenda van bestuurders met een korte termijn mandaat. Maximaal 4 jaar, tot de volgende verkiezingen. Hier speelt het spanningsveld tussen Mij en Wij. ‘Mijn belang is aan de macht te blijven, maar Ons belang (voor mij als mede-burger) is om ook de lange termijn bedreigingen aan te pakken; al score ik daar politiek niet mee’. Het gaat om klimaat beheersing, energietransformatie, drinkwatervoorziening, armoede bestrijding enz. In feite al die uitdagingen die de UN formuleerde.
Millennium doelen van de UN. Zie ook de Epiloog van Dansen met Dilemma’s
Het veronachtzamen van de uitdagingen op lange termijn is onderwerp van het artikel ‘De tirannie van de korte termijn’ (NRC, 29 januari 2021), van Wouter van Noort over zijn interview van Roman Krznaric. Krznaric is een Australische filosoof (nu in Oxford) die onvermoeibaar pleit voor langetermijndenken. Zijn laatste boek heet ‘De goede voorouder’. Of luister naar hem op VPRO Tegenlicht.
Korte- vs Lange termijn gefileerd
Toepassen van ons Dilemma-to-Dialogue proces (D2D) op het dilemma Korte- vs Lange termijn vraagt naar de ‘dimensie’ waarbinnen dit zich afspeelt en tot welk ‘pathologie of uitwas‘ een teveel van Kort of een teveel van Lang leidt. De dimensie is allicht ‘de tijd’. Waar je op de tijdslijn zit bepaalt of iets dichtbij is of ver weg. Over te-dichtbij (de pathologie van korte termijn denken) zegt Krznaric in het interview: “We hebben de toekomst gekoloniseerd. We behandelen de aarde van toekomstige generaties als een stortplaats voor ons eigen ecologische afval alsof er in de toekomst niemand meer woont. Terwijl het tegendeel waar is”.
Over te-verweg denken (de pathologie van lange termijn denken) zegt hij in het interview niets. Maar zijn voorbeeld van het denken van de Iroquois indianen is voor ons westerlingen wel heel ver van ons bed. Het gaat om het concept ‘zevende generatiedenken’. Dat houdt in dat “…elke beslissing die wij nemen getoetst wordt aan de vraag: komt dit ten goed aan de zevende generatie die na ons volgt”. Op zich geen slecht idee, maar dat toepassen op elke beslissing levert als pathologie dat iedere ruimte voor flexibiliteit verdwijnt. Dus ook geen plaats voor ‘agile’ werken, het wondermiddel van dit decennium.
Verzoenen van korte- en lange termijn denken
Uiteindelijk gaat het om het vinden van de reconciliatie, de praktische verzoening van korte- en lange termijn denken. In het interview geeft Krznaric een mooi voorbeeld uit Japan: “De Future Design beweging.[…] Als gemeentes grote plannen maken, betrekken ze daar bewoners bij. Die worden in twee groepen ingedeeld, één groep bewoners van nu, één groep bewoners uit 2060.[…] In Japan is deze methode recent ook ingevoerd op het ministerie van Financiën”.
Daarna moeten de twee partijen in een dialoog zoeken naar een oplossing die de voordelen van beide plannen combineert. Of dat in Japan gebeurt is onduidelijk. Vaak blijft het steken in een rollenspel ten behoeve van de analyse van het spanningsveld. De laatste stap ontbreekt vaak: het ontwikkelen van nieuw beleid dat dat zowel op korte termijn als op lange termijn voldoet aan de in kaart gebrachte verwachtingen.
Onze Overheid doet er goed aan de analyse-aanpak uit te proberen. Maar niet zonder ook de laatste stap te zetten.
Geef een reactie