Dilemma, wat is dat toch een vervelend ding. Had ik ze maar niet. Maar helaas, met Corona ontkom je er al helemaal niet meer aan. Dat virus maakt bijna alles tot een dilemma: Kinderen op school of thuis opbergen. Hamsteren of regelmatig boodschappen doen. Grootouders opzoeken of vereenzaming riskeren? Zo dringt het woord steeds heftiger door in de spreektaal en zaait het kwistig zijn negatieve gevoelswaarde over ons uit: ‘een toestand waarin een keuze moet worden gemaakt tussen twee wegen die grote bezwaren opleveren[1]’. Dilemma’s bespringen ons als waren het virussen. Die ‘netelige vraagstukken’ maken je zwak, ziek en misselijk.
Antistof?
Is er een antistof tegen deze onontkoombare opmars? Ja, dat is er. En wel, zoals voor ieder uitdagend probleem (en virus):
- probeer het verschijnsel te begrijpen,
- bedenk een manier om het aan te pakken, en
- ga aan de slag.
Vanuit ons advieswerk rond kernwaarden, samenwerking, strategie en innovatie kenden we de druk die dilemma’s op ons leggen maar al te goed. Het leverde het standaardwerk ‘Dansen met Dilemma’s – Op weg naar wederzijdse winst’ op. Vierhonderd pagina’s met alles over waar een dilemma vandaan komt, tegen welke dilemma’s we oplopen, wat je ermee kunt of moet en hoe je dat doet. De belangrijkste boodschap: zie een dilemma niet als een ‘netelig vraagstuk’, maar als een uitdaging. Want begrijp je het spanningsveld en pak je het goed aan dan gloort er winst voor alle betrokkenen. Die aanpak noemden we Dilemma-to-Dialogue. Dat houdt in: laat je niet verleiden tot het kiezen tussen de ‘twee wegen’, maar creëer een dialoog tussen de betrokkenen, de stakeholders, met als doel het vinden van een win(st)-win(st) oplossing. Niet echt eenvoudig, wel aantrekkelijk. Zeker als je je eigen dilemma goed weet aan te pakken.
Ziet u dit, net als wij, als een manier om het Duivels-Dilemma-Monster in toom te houden, bestel dan ons boek en bouw aan uw inzicht en vaardigheid (https://dansenmetdilemmas.nl/boek-bestellen/)
Blij worden van dilemma’s?
De toenemende dilemmadruk leidt tot een lawine van artikelen en boeken met eenzelfde serieuze aanpak als Dansen met Dilemma’s. Dat doet die druk niet verdwijnen en dus is er een andere ontwikkeling, een andere ‘oplossing’ om het ongemak te neutraliseren. Humor. Een mooi voorbeeld hiervan is het ludieke spel Dilemma op Dinsdag, zie https://dilemmaopdinsdag.nl/over/. De initiatiefnemers presenteren wekelijks een door Marloes Toonen geïllustreerd ‘dilemma’ voor discussie met vrienden en kennissen. Een voorbeeld:
Je vingers zijn met secondelijm aan elkaar gelijmd – OF – na elke vrijpartij krijg je er een baby bij.
Ook kun je een boekje bestellen met ‘400 onmogelijke dilemma’s waar je BLIJ van wordt’.
In lijn met de definitie van het begrip dilemma gaat het spel er om dat je moet kiezen tussen de twee mogelijkheden. Dat is goed voor een humorvolle en creatieve discussie, met fantasievolle argumenten en veel plezier. Niets mis mee dus. Maar bezweren we daarmee de oprukkende dilemmadruk? Nee, geenszins, want hier wordt een ‘fake’ dilemma aangepakt en de discussie daarover helpt niet bij het leren omgaan van je eigen, privé dilemma’s. Het is als grapjes maken over corona complicaties terwijl je niet weet hoe je eigen coronabesmetting zal aflopen.
Dilemma op Dinsdag presenteert geen echte, maar namaak-dilemma’s want de situaties die tegenover elkaar worden gezet hebben niets met elkaar te maken. Het kiezen van de ene mogelijkheid straft je niet voor het feit dat je de andere mogelijkheid niet gekozen hebt. Kiezen is dus makkelijk en, zoals bij het voorbeeld, goed voor een glimlach. Maar bij een echt dilemma zijn de twee situaties gekoppeld. Ze liggen binnen de zelfde ‘dimensie’. Keuze van mogelijkheid 1 doet je de voordelen van mogelijkheid 2 mislopen. En dat doet pijn. Quarantaine beperkt coronaoverdracht maar belemmert de economie. Toch gaan werken is goed voor de economie maar versterkt de epidemie.
Een tweede punt is dat Dilemma op Dinsdag niet uitnodigt tot het zoeken van een win-win tussen de twee situaties. En dat is een gemiste kans.
Het kan dus beter!
Daarom hierbij een oproep aan de makers van Dilemma op Dinsdag:
- bedenk situaties waarbij de ‘proposities’ ieder één kant van dezelfde medaille belichten.
- zet de spelers van het spel aan tot het vinden van een win-win tussen de twee proposities.
Dit zal de discussie verdiepen en ons verder helpen in het omgaan met onze echte dilemma’s: de uitdagingen en problemen waarvan we stilletjes wakker liggen.
[1] Definitie volgens de Dikke Van Dale
Geef een reactie